De ideale nachtdienst nap
Niet voor iedereen is regelmaat in de interne tijd weggelegd. Bij mensen die onregelmatig werken, wordt de interne biologische klok regelmatig uitgedaagd. Over het algemeen kunnen avondmensen beter omgaan met nachtdiensten dan ochtendmensen. Naast nachtwerk kunnen er ook andere factoren meespelen bij een verstoring van het dag- nachtritme.
Door onregelmatig werken heb je meer kans op een ploegendienstsyndroom. Dit treedt op wanneer een persoon slapeloosheid heeft tijdens de uren dat ze willen slapen (bijvoorbeeld overdag voor de nachtdienst) en overmatige slaperigheid tijdens de werkuren. Ook heeft het kenmerken zoals hoofdpijn, gewichtstoename, vermoeidheid en verminderd concentratievermogen.
Onregelmatige werktijden
Maar liefst 4 miljoen Nederlanders hebben te maken met onregelmatige werktijden. En we schatten voorzichtig in dat het er eerder meer worden dan minder. Iets met pakketjes en een vrijwel onmogelijk korte levertijd. We weten dat niet slapen op de tijden waarop we van nature slapen, geen goed doet voor onze gezondheid op de lange termijn. En ook niet voor onze energie, ons welbevinden en humeur op de korte termijn.
Daarnaast zijn er grote individuele verschillen en speelt de factor leeftijd een belangrijke rol. Bij het ouder worden, wordt ook onze biologische klok minder flexibel, daarom ervaren jongeren minder nadelen met een onregelmatig slaappatroon.
Elk nadeel heeft ook zijn voordeel. Dat wordt ook ervaren bij werken in de nacht. Zoals minder telefoontjes en daardoor meer rust. Dat is ook terug te zien op de wegen wanneer je onderweg bent in de nacht. Onregelmatig werken doet ook wat voor de portemonnee door het ontvangen van een onregelmatigheidstoeslag en als je kinderen hebt dan heb je minder oppas nodig. Tot slot geven mensen die in de nacht werken aan dat zij een euforisch gevoel ervaren wanneer werkend Nederland ontwaakt en zij dan onder de wol kunnen kruipen.
Hoe zorg je voor regelmaat in de onregelmatigheid?
Gelukkig worden in veel organisaties al interventies ingezet om het onregelmatig werken zo gezond mogelijk te organiseren. Zoals het aanpassen van voeding en eten op bepaalde tijdstippen, voorwaarts roosteren en dragen van een blauw licht bril. Dit om de schadelijke effecten van werken in de nacht te beperken. De powernap is ook een interventie die veel wordt ingezet. Zo worden er, op locaties waar in de nacht arbeid wordt verricht, rustruimtes gecreëerd of powernap pods geplaatst.
De ideale nachtdienst nap
Hoe ziet een ideale nachtdienst nap eruit? Het advies is om voordat je start met de nachtdienst voor te slapen. Dit kun je doen door een full cycle nap te doen van 90 minuten. Dat staat gelijk aan één slaapcyclus. Je kunt er eventueel ook voor kiezen om er meerdere te doen. Een powernap van 20 minuten kun je dan het beste doen in het tweede deel van de dienst of direct na de dienst voordat je naar huis gaat. Dit om veilig huiswaarts te gaan. Tip: zet altijd een wekker en niet gaan snoozen! Powernappen kun je trainen. Het is vooral een kwestie van vaker doen. Werk je onregelmatig? Probeer wat voor jou werkt, iedereen is verschillend. Onregelmatig werken is topsport, binnen de topsport is het inzetten van een powernap een heel geaccepteerde tool. Waar wacht je nog op?
Literatuur: de Powernapparadox, K. Janssen (2018)
